شرایط و آثار نسب در باروریهای غیر طبیعی پزشکی در فقه امامیه و حقوق ایران

مداخله شخص ثالث در تولید مثل مصنوعی انسان که در سایه پیشرفت های عظیم علمی و با بهره گیری از اسپرم، تخمک یا جنین اهدایی و استفاده از مادر جانشین امکان پذیر گردیده، باعث بروز مباحث جدیدی در حقوق خصوصی به ویژه حقوق خانواده شده است. این روشها موسوم به وضعیت تلقیح مصنوعی، حالت مادر جانشین و حالت اهداء تخمک/جنین می باشند. نسب طفل به دنیاآمده در اثر بهره گیری از این روشها و آثار آن از مباحثی است که دانش حقوق ناگزیر به پاسخگویی به آنها می باشد. در ایران نیز استفاده از برخی از روشهای درمان ناباروری از حدود یک دهه پیش رواج یافته است. با وجود این، نظرات موافق و مخالف فقهای معاصر در خصوص وضعیت شرعی استفاده از این روش ها مردم و پزشکان را با تردید مواجه ساخته است. مسائل مطروحه و تحلیل های ارائه شده در فقه امامیه و حقوق ایران که در مسائل ناشی از خانواده، نکاح و نسب به شدت از حقوق اسلام متأثر می باشد، تحلیل شده است. در فقه امامیه نتایج با استناد به منابع فقهی مانند آیات قرآن و روایات معصومان (علیهم السلام) و استفاده از فتاوای فقها بدست آمده است. اگرچه به هر حال در مستندات، تفاسیر و احکام استنباط شده اختلاف نظر وجود دارد. بررسی بحث های مختلف در خصوص نسب امکان ترکیب نمودن مباحث گوناگون در فقه و حقوق ایران را جهت ارائه راه حل برای مسائل برآمده ناشی از به کارگیری حالات فوق الذکر مهیا می سازد. واژگان کلیدی: نسب، باروری مصنوعی، تلقیح مصنوعی، مادر جانشین، اهداء جنین، اهداء تخمک.